Wyjątkowa fauna i flora Madagaskaru, których nie zobaczysz nigdzie indziej

Położony na Oceanie Indyjskim, około 450 km na wschód od wybrzeży Mozambiku, Madagaskar jest największą afrykańską wyspą i czwartą pod względem wielkości wyspą na świecie. Przez wiele milionów lat Madagaskar był odcięty od reszty świata, co doprowadziło do powstania i rozwoju różnorakich form życia, których nie można spotkać nigdzie indziej. Z uwagi na tę różnorodność fauny i flory oraz dużą liczbę gatunków endemicznych, Madagaskar określa się czasami mianem ósmego kontynentu. Turyści z kolei mówią, że jest to jedno z państw, gdzie od razu czujesz się niemal jak w domu, a gościnność rdzennych mieszkańców jest wyjątkowa.

Madagaskar słynie z lemurów, rozsławionych przez świetny animowany film, ale również z baobabów, lasów tropikalnych i niezliczonych gatunków rzadkich ptaków. Jeszcze kilka wieków temu żyły tu mamutaki – największe ptaki na świecie, mierzące do 3 m wysokości i ważące do 500 kg. Na Madagaskarze żyje ponad 60% wszystkich występujących na świecie gatunków kameleonów, w tym największy z nich – Kameleon Parsona, osiągający długość do 68 cm. Zwiedzający znajdą w tym wyspiarskim raju wiele interesujących miejsc, które urzekają swym naturalnym pięknem: rozległe kaniony i wąwozy, potężne wodospady, bujne lasy i złociste plaże. Jednakże tym, co urzeka najbardziej jest unikatowa fauna i flora. Madagaskar to kraj oszałamiający, w którym nie sposób się nie zakochać.

Madagaskar – kraj, jak żaden inny

Większość tutejszej fauny i flory stanowią gatunki występujące wyłącznie na Madagaskarze. Aż 80% gatunków roślin, 95% gatunków ssaków, 90% gatunków gadów i ponad 50% gatunków ptaków to gatunki endemiczne. Ponadto wyprawy naukowe wciąż odkrywają nowe gatunki roślin i zwierząt. Takie bogactwo naturalne jest wynikiem ponad 165 milionów lat izolacji wyspy od świata. W tym okresie rośliny i zwierzęta przechodziły wyjątkową ewolucję umożliwiającą zapełnienie luk w miejscowym ekosystemie. I choć Madagaskar słynie ze swych pięknych plaż, to największą atrakcję dla turystów stanowi wyjątkowa fauna i flora. To bez wątpienia raj dla miłośników przyrody. Podczas swej podróży warto zwrócić uwagę przede wszystkim na:

• Lemury
• Egzotyczne ptaki
• Rzadkie gatunki roślin

Lemury – bez cienia przesady można je nazwać najsławniejszymi mieszkańcami Madagaskaru. Należą do ssaków z rzędu naczelnych, co oznacza, że są spokrewnione z małpami człekokształtnymi i ludźmi, choć ich wygląd raczej o tym nie świadczy. Lemury żyją w rożnych środowiskach – od wilgotnych lasów deszczowych, po tereny pustynne – ale występują wyłącznie na Madagaskarze i pobliskich Komorach. Większość gatunków ma długie, spiczaste nosy, zapewniające im niebywały węch, ale poza tym każdy z rodzajów lemurowatych wygląda inaczej. Różnią się przede wszystkim kolorem (od czerwonawego brązu po szary) i rozmiarem. Najmniejszy z nich – mysi lemur Goodman’a – osiąga wielkość zaledwie 9 cm i wagę około 40 gramów.

Obecnie znane są 103 gatunki lemurów, z czego aż 45 jest zagrożonych wyginięciem, choć eksperci alarmują, że aż 94 z nich powinny się znaleźć w tzw. Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Na przestrzeni ostatnich 2000 lat wyginęło co najmniej 17 gatunków lemurów.

Lemury do komunikacji używają zmysłu węchu. Na ich podbrzuszu i kończynach znajdują się gruczoły, które wydalają zapachy znaczące teren. Drugim narzędziem komunikacji jest dla nich duży, puszysty ogon, który dodatkowo pomaga im utrzymać równowagę podczas skakania z drzewa na drzewo. Jedyną małpiatką o krótkim ogonie jest lemur Indri krótkoogonowy. Większość lemurów to ssaki drzewne, jedynie lemur katta prowadzi naziemny tryb życia. Gatunki lemurów aktywne wyłącznie za dnia zazwyczaj występują w dużych stadach, natomiast gatunki prowadzące nocny tryb życia występują raczej pojedynczo.

Ochrona lemurów

Te urocze i charyzmatyczne stworzenia odgrywają niezwykle ważną w zachowaniu środowiska naturalnego Madagaskaru rolę zapylaczy. Są to zwierzęta roślinożerne, które przemieszczając się rozprzestrzeniają nasiona zjadanych owoców, dzięki czemu przyczyniają się do zachowania lasów, których powierzchnia maleje w zastraszającym tempie. Niestety, naturalne siedliska lemurów są regularnie niszczone przez człowieka, który wycina lasy i przekształca je na tereny uprawne. Niestabilna sytuacja polityczna w kraju sprawia, że coraz więcej mieszkańców Madagaskaru cierpi z powodu ubóstwa, co prowadzi ich do podejmowania się działań niezgodnych z prawem, takich jak nielegalna wycinka drzew i kłusownictwo. Skutkiem tego obecnie lemury należą do jednych z najbardziej zagrożonych wyginięciem gatunków ssaków na świecie.

Jedno z najpiękniejszych miejsc na Ziemi

Madagaskar oferuje turystom niezwykłe krajobrazy, od czerwonych pustynnych bezkresów, po bujną zieleń lasów tropikalnych, od turkusowych wód oceanu, po złociste, idylliczne plaże. Poza lemurami występuje tu wiele gatunków roślin i zwierząt, których nie można zobaczyć nigdzie indziej. I to właśnie wyjątkowa fauna i flora przyciągają na Madagaskar rzesze turystów, dużo bardziej niż plaże i luksusowe kurorty. Ptaki – to kolejne bogactwo naturalne Madagaskaru, na wyspie żyje ich około 270 gatunków, z czego aż 110 to gatunki endemiczne. Poznajcie 5 rzadkich i wyjątkowych ptaków, które można w środowisku naturalnym podejrzeć wyłącznie na Madagaskarze:

• Kuja błękitna – ten piękny ptak słynie ze swego wyjątkowego upierzenia w kolorze ciemnoniebieskim wpadającym w głęboki fiolet i turkusowego wykończenia wokół oczu. Jest gatunkiem monotypowym, żyjącym głównie w lasach zachodniej części wyspy, prowadzącym nadrzewny tryb życia. Niestety ten uroczy gatunek jest zagrożony wyginięciem, ponieważ bywa obiektem polowań w celu zdobycia mięsa.
• Bielik madagaskarski – to największy ptak drapieżny na wyspie, występuje wzdłuż północno-zachodniego wybrzeża. Żyje blisko skalistych wybrzeży, jezior i bagien, w ujściach rzek i na małych przybrzeżnych wysepkach. Bielik madagaskarski poluje wyłącznie na ryby, dlatego najczęściej można go wypatrzeć przyczajonego w koronach drzew, gdy wypatruje swych ofiar. Należy do gatunków krytycznie zagrożonych.
• Podgorzałka madagaskarska – najrzadszy i najbardziej zagrożony gatunek kaczek na świecie. Jeszcze do niedawna uważano, że jest to gatunek wymarły, ale w roku 2006 u wybrzeży jeziora Mastsaborimena w północnej części Madagaskaru odkryto 20 wolno żyjących osobników i rozpoczęto program ochronny. Podbierano z gniazd jaja, by rozmnażać kaczki w niewoli i następnie wypuszczać je na wolność. Dzięki takim działaniom już w 2013 roku zwiększono liczbę podgorzałek do 80. Badacze nieustannie obserwują całą populację, by poznać przyczyny wpływające na zmniejszanie się liczebności gatunku.
• Kurol – ten średniej wielkości, zabawnie wyglądający ptak, z nieproporcjonalnie dużą głową jest jedynym przedstawicielem swej rodziny. U tego gatunku występuje wyraźny dymorfizm płciowy: samce są zdecydowanie „ładniejsze”, mają aksamitno-szare upierzenie z opalizującym, zielonym wykończeniem na skrzydłach, grzbiecie i ogonie. Na szczęście kurole nie należą do gatunków zagrożonych. Mieszkańcy Madagaskaru uważają ich pojawienie się za dobry omen, zwiastujący nadejście dobrej pogody.
• Kaczka madagaskarska – ten śliczny, mały ptak na pierwszy rzut oka przypomina kaczkę krzyżówkę, ale jest to gatunek endemiczny występujący wyłącznie w kilku miejscach na Madagaskarze. Jednym z takich miejsc jest Park Tsarasaotra w Antananarivo, położony w samym sercu stolicy.

Rzadka roślinność Madagaskaru

Na wyspie żyją nie tylko wyjątkowe gatunki zwierząt, także tutejsza flora należy do najbogatszych i najciekawszych na świecie. Madagaskar jest domem dla ponad 12 tysięcy gatunków roślin, z czego 80% stanowią gatunki endemiczne. Taka różnorodność i bogactwo roślin są wynikiem wielowiekowej izolacji geograficznej wyspy. A oto kilka przyrodniczych ciekawostek:

• Spośród 170 gatunków palm aż 165 występuje wyłącznie tutaj, natomiast w nieporównywalnie większej pod względem powierzchni Afryce kontynentalnej jest mniej niż 60 gatunków palm.
• Na świecie wyróżnia się 8 gatunków baobabów, z czego 6 można spotkać tylko na Madagaskarze.
• Wyspa może pochwalić się występowaniem 1000 różnych odmian orchidei, z czego 85% to gatunki endemiczne.

Piękna fauna i flora, a także niezwykła i osobliwa mieszanka wpływów indonezyjskich, polinezyjskich i afrykańskich sprawia, że Madagaskar jest krajem wyjątkowym, innym niż wszystkie. Wspomnienia z podróży do kraju zagubionego w czasie, jego przyjaznych mieszkańców oraz wyjątkowej przyrody pozostaną w Was na długo.